چرا نمیتوانم خوابهایم را به یاد آورم؟ دلیل فراموشی خواب یا رویا چیست؟
صبح درحالی که از فراموش کردن خوابتان ناراحت هستید، ممکن است این سوال را بپرسید که چرا نمیتوانم خوابهایم را به یاد آورم؟ دلیل فراموشی خواب (رویا) چیست؟ در این صورت بهتر است در مورد ماهیت رویاها، ارتباط رویاها با خواب REM، الگوهای خواب و رویا، وقفهی تنفسی درمان نشده، و روشهای بازخوانی رویا اطلاعاتی کسب کنید که در این مقاله به تمامی این موارد میپردازیم.
رویا چیست؟
توانایی بازخوانی رویا ممکن است در مقاطع مختلف زندگی افراد متفاوت باشد یا حتی کاملاً از بین برود. رویا مجموعهای از افکار، تصاویر یا احساساتی است که در هنگام خواب در ذهن شکل میگیرند. این عملکرد مربوط به مغز است. رویا دیدن ممکن است زمانی رخ دهد که مناطق خاصی از مغز از طریق الگوهای الکتریکی متوالی و فعالیتهای شیمیایی فعال شود.
رویاهای واضح (که مانند فیلمی که شما بازیگرش هستید رخ می دهند) در خواب (REM) دیده میشوند. این حالت خواب برای اولین بار توسط ویلیام دمنت، که پدر علم پزشکیِ خواب محسوب میشود، کشف شد. در طول خواب REM مغز فعال شدیدی دارد. در واقع، مغز در خواب REM همانقدر انرژی (و گلوکز) مصرف می کند که در زمان بیداری مصرف می کند. همچنین، ماهیچههای چشم، و دیافراگم (که مسئول تنفس است)، فعال هستند. اما بقیه عضلات اسکلتی بدن در این حالت فلج میشوند. این باعث میشود در خواب حرکت نکنیم (و ناهنجاریهای آن باعث فلج خواب و اختلالات رفتاری در خواب REM میشود).
هدف دقیق رویا دیدن هنوز در حال بررسی است. اما به نظر میرسد که نقش مهمی در تثبیت حافظه، از جمله حذف تجربیات نامربوط روز دارد. و همچنین برای یادگیری و حل مسئله نیز مهم است.
احتمال خواب دیدین در خواب non-REM بیشتر است. خواب non-REM شامل مراحل خواب سبک (به نام مرحله ۱ و مرحله ۲) و خواب با موج آهسته (به نام مرحله ۳) است.
اعتقاد بر این است که محتوای رویاهای خواب non-REM سادهتر است. ممکن است رویای یک تصویر، ایده یا مفهوم ایستا باشد. اگر رویاهای مرتبط با REM یک فیلم باشند، رویاهای non-REM را میتوان به یک عکس تشبیه کرد.
ماهیت رویاها و معنای خاص آنها برای هزاران سال موضوع مورد توجهای بوده است. زیگموند فروید، متخصص مغز و اعصاب و بنیانگذار علم روانپزشکی، این موضوع را در کتابی که در سال ۱۹۰۰ با نام «تعبیر رویاها» منتشر کرد بررسی کرده است. نظرات مختلفی دربارهی نحوهی تعبیر رویا وجود دارد. بنابراین، شاید بهترین کار این است که هرکسی شخصاً رویای خود را تعبیر و تفسیر کند.
الگوهای معمولِ خواب
خواب دیدن طبیعی است، اما فراموش کردن رویاها نیز امری عادی است. مراحل رویا را میتوان با پلی سومنوگرامهای تشخیصی، از جمله موارد زیر شناسایی کرد:
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
- اکتروکولوگرام (EOG)
- الکترومیوگرافی (EMG)
علائم اصلی خواب REM شامل مغز فعال، حرکات سریع چشم و فقدان تونوس عضلانی است.
خواب REM در طول شب در فواصل زمانی جداگانهای رخ میدهد. اولین دوره REM ممکن است ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه بعد از آغاز خواب رخ دهد. اگر مدت این دوره کمتر از ۱۵ دقیقه باشد، ممکن است نشانهای از نارکولپسی باشد. با گذشت زمان طول دورهها طولانی تر میشوند. در نتیجه، یک سوم آخر شب بیشتر شامل خواب REM خواهد بود. صبحها معمولاً پس از آخرین دورهی خواب REM از خواب بیدار میشویم.
احتمالاً رویاهای مرتبط با خواب REM همیشه وجود دارند اما گاهاً به یاد نمیآیند. محتوای این رویاها ممکن است هر شب متفاوت باشد و در طول عمر نیز تغییر کند.
چرا رویاها فراموش میشوند؟
فراموش کردن رویا دلایل مختلفی میتواند داشته باد. برخی از این دلایل عبارتند از:
کوتاهی خواب REM
ممکن است خواب REM رخ ندهد (یا حداقل به اندازه کافی طولانی نباشد). داروها میتوانند خواب REM را مختل کنند. مخصوصاً داروهای ضد افسردگی باعث تاخیر شروع، یا کاهش طول خواب REM میشوند. همچنین الکل نیز ممکن است خواب REM را سرکوب کند (تا زمانی که اثراتاش از بین برود).
حتی اگر خواب REM اتفاق بیفتد، رویاهای مرتبط با آن ممکن است یادآوری نشوند. اگر قبل از بیدار شدن به حالتهای دیگری از خواب (اغلب مرحله ۱ یا ۲) گذر کنید، ممکن است رویاها فراموش شوند.
رویاها اغلب پس از بیدار شدن فراموش میشوند
به عنوان یک قانون کلی، رویاها پس از بیدار شدن به سرعت محو میشوند. سیگنالهای الکتریکی و نشانههای شیمیاییای که رویا را تشکیل میدهند، ممکن است مانند پیامی که روی آینهای مهآلود نوشته شده و با تبخیر بخار ناپدید میشود، پس از بیداری ناپدید شوند. احتمال دارد عناصر رویا در طول روز مجدداً یادآوری شوند (با فعال شدن همان ناحیه از مغز که رویا را ایجاد کرده بود).
رویاهای به یاد ماندنی ممکن است تصویری ایجاد کنند که برای چندین دهه در ذهن باقی بماند. بازگویی خواب نیز به تثبیت حافظه کمک میکند. معمولاً رویاهایی (یا کابوس) که با احساسات شدید از جمله ترس همراه هستند بهتر در ذهن باقی میمانند. آمیگدال ناحیهای از مغز است که به بازخوانی این رویاهای پر احساس کمک میکند.
اگر خواب REM گسسته باشد، احتمال ثبت رویاها در حافظه افزایش مییابد. مثلاً زنگ ساعت خواب REM را چندین بار تا صبح قطع میکند؛ اما ممکن است دوباره بخوابید و وارد همان رویا شوید.
اختلالات خواب
اختلالات خواب میتوانند بر بازخوانی رویا تأثیر بگذارند. از آنجایی که وقفهی تنفسی به دلیل شل شدن عضلات راه هوایی رخ میدهد، ممکن است باعث گسسته شدن خواب REM شود. این میتواند منجر به یادآوری بهتر رویا شود (از جمله رویاهای غرق شدن یا خفگی).
همچنین وقفهی تنفسی ممکن است منجر به محرومیت از خواب REM شود. درمان CPAP میتواند باعث بهبود خواب REM شود. افراد مبتلا به نارکولپسی نیز تغییرات ناگهانی را تجربه میکنند که باعث یادآوری رویاها، توهمات مرتبط با خواب و فلج خواب میشود. عادات بد خواب، استرس و عوامل روانپزشکی نیز ممکن است باعث گسستگی خواب شده و شکلگیری و یادآوری رویا را افزایش دهد.
چگونه رویاها را بهتر به خاطر بسپاریم؟
اگر مایل به بازخوانی رویاهایتان هستید، یک دفتر خاطرات برای خوابهایتان داشته باشید. با داشتن یک خودکار و یک دفترچه روی میز یا در کنار تخت ثبت سریع رویاها بلافاصله پس از بیدار شدن، قبل از اینکه فرصت محو شدن داشته باشند، آسانتر میشود.پ
نوشتن ممکن است باعث افزایش احتمال بازخوانی رویا شود. اگر بتوان یادداشتها را صبح روز بعد تفسیر کرد، ممکن است بتوان دربارهی عمق معنای رویاهای خود اندیشید.
نقل قولی از سایت هوشیار:
رویاها بخش جالبی از خواب هستند. اگرچه ممکن است با فراموش کردن رویاها ناراحت شوید، اما مطمئن باشید که رویاها همیشه وجود دارند، حتی اگر شما به یاد نیاورید. اغلبِ این اتفاقات، از پردازش حافظه گرفته تا یادگیری و حل مسئله، زیر سطح آگاهی رخ میدهند. درنتیجه ممکن است در طول شب رویاهایی به سراغتان بیاید که قبل از خواب به آنها فکر میکردید.
دیدگاهتان را بنویسید